the solutions offered for publication bias

سخن سردبیر editorial مجله دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان دوره 14، مهر 1394، 534-533       راه حل های ارائه شده برای تورش انتشار   the solutions offered for publication bias   محسن رضائیان[1] m. rezaeian   در سخن سردبیری شماره پیشین مجله دانشگاه به پدیده تورش انتشار پرداختیم و آن را به معنای انتشار بیشتر مقالاتی با نتیجه مثبت و یا نتیجه معنی دار آماری تعریف کردیم. همچنین، مختصری از تاریخچه بررسی تورش انتشار و علل رخداد آن را به اطلاع خوانندگان فرهیخته مجله دانشگاه رساندیم [1]. همانطور که قول داده بودیم در این سخن سردبیری به راه های ارائه شده برای مقابله با تورش انتشار خواهیم پرداخت. یکی از اولین راه حل های مقابله با تورش انتشار برای مطالعات کارآزمایی (trials)، ثبت کارآزمایی (trial registration) بود که در آن، طراحان کارآزمایی باید نسبت به ثبت کارآزمایی های خود در مراکز ثبت اقدام نمایند. در ابتدا این گمان وجود داشت که ثبت کارآزمایی ها در مرحله طراحی می تواند از تورش انتشار نتایج آن جلوگیری نماید. اما متأسفانه شواهد نشان دادند که ثبت کارآزمایی به هیچ وجه تعیین کننده آن نیست که در عمل، دقیقاً پروتکل مطالعه مورد اجرا قرار گرفته و یا نتایج کارآزمایی در موعد مقرر چاپ شوند [2]. از همین رو، برخی دیگر از دانشمندان یک فرایند دو مرحله ای ارسال مقاله به مجله (a two-step manuscript) را پیشنهاد نموده اند که در آن طراحان یک مطالعه، ابتدا مقدمه و مواد و روش های مطالعه خود را به مجله مورد نظرشان ارسال می نمایند. اگر در بررسی این دو بخش مهم مقاله، از سوی سردبیران و دوران ایراد مهمی دیده نشد آن وقت نویسندگان، مقاله کامل خود را که حاوی نتایج و بحث می باشد را به مجله ارسال می نمایند. این امید وجود دارد که سردبیران و داوران در مرحله دوم و فارغ از این که نتیجه به دست آمده منفی و یا غیر معنی دار آماری است، مقاله را داوری نمایند. البته طراحان این روش خود به سختی انجام آن و عدم آمادگی سردبیران و داوران برای انجام یک کار نسبتاً تکراری، یعنی داوری مقاله در دو مرحله، اذعان دارند [3]. به علاوه، در صورتی که سردبیران و داوران در مرحله اول متوجه خطایی در مواد و روشهای مطالعه شوند، دیگر مقاله از ارزش چاپ برخوردار نخواهد بود.  اخیراً راقم این سطور روش جدید تری را پیشنهاد نموده است که در آن، طراحان مطالعه پروتکل مطالعه خود را برای مجله مورد نظرشان ارسال می نمایند و سردبیر و داوران به جای داوری مقاله در دو مرحله پروتکل مقاله را داوری می نمایند. در صورتی که پروتکل، پس از داوری و رفع ایرادات، مورد تصویب مجله قرار گیرد، آن وقت طراحان مطالعه باید مقاله خود را در زمان مشخص و پس از پایان مطالعه به همان مجله ارسال نمایند. در این مرحله، سردبیر و داوران مجله یک مقاله کامل را داوری می نمایند که قبلاً پروتکل آن را تصویب کرده اند. این نکته نه تنها آنها را از انجام یک کار نسبتاً تکراری محافظت می نماید بلکه به آن ها اجازه می دهد تا تغییرات لازم را به هنگام داوری پروتکل درخواست نمایند. این نکته سبب خواهد شد که نه تنها از تورش انتشار جلوگیری شود بلکه با طراحی مطالعات صحیح، از به هدر رفتن بودجه های پژوهشی و به خطر انداختن جان بیماران در مطالعاتی که متدولوژی آن ها صحیح نیست نیز جلوگیری شود [4].     references [1] rezaeian m. publication bias. j rafsanjanuniv med sci 2015 14(6): 441-2. [2] ross js, tse t, zarin da, xu h, zhou l, krumholz hm. publication of nih funded trials registered in clinicaltrials. gov: cross sectional analysis. bmj 2012 344: d7292. [3] smulders ym. a two-step manuscript submission process can reduce publication bias. j clin epidemiol 2013 66: 946e7. [4] rezaeian m. reducing publication bias in biomedical research: reviewing and registering protocol with a suitable journal. j clin epidemiol 2015 pii: s0895-4356 (15) 00228-0.     [1]- استاد گروه آموزشی اپیدمیولوژی و آمار زیستی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان  تلفن: 31315123-034، دورنگار: 31315123-034، پست الکترونیکی: [email protected]